జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రదాడి తర్వాత సింధు జలాలు నిలిపివేత*

*జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రదాడి తర్వాత సింధు జలాలు నిలిపివేత*

*భారత్-పాక్ యుద్ధ ప్రమాదం..!*

జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని పహల్గామ్‌లో ఏప్రిల్ 22, 2025న జరిగిన ఉగ్రవాద దాడి భారత్-పాకిస్తాన్ మధ్య ఉద్రిక్తతలను మరోసారి తీవ్రతరం చేసింది. ఈ దాడిలో 26 మంది పర్యాటకులు ప్రాణాలు కోల్పోగా, 10 మంది గాయపడ్డారు. ఈ ఘటనకు పాకిస్తాన్ ఆధారిత లష్కర్-ఏ-తోయిబా తో సంబంధం ఉన్న ది రెసిస్టెన్స్ ఫ్రంట్ బాధ్యత వహించిందని భారత భద్రతా అధికారులు ఆరోపించారు. ఈ నేపథ్యంలో భారత ప్రభుత్వం 1960లో సంతకం చేయబడిన సింధు జలాల ఒప్పందం ను తాత్కాలికంగా నిలిపివేస్తున్నట్లు ఏప్రిల్ 23న ప్రకటించింది. ఈ నిర్ణయం అంతర్జాతీయ ఒప్పందం ఉల్లంఘనగా భావించబడుతూ, ఇరు దేశాల మధ్య యుద్ధ ప్రమాదాన్ని పెంచిందని విశ్లేషకులు హెచ్చరిస్తున్నారు.

*నేపథ్యం*

పహల్గామ్ దాడిఏప్రిల్ 22న, జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని అనంతనాగ్ జిల్లాలోని పహల్గామ్ సమీపంలోని బైసరన్ మైదానంలో సాయుధ ఉగ్రవాదులు పర్యాటకులపై కాల్పులు జరిపారు. ఈ దాడిలో 26 మంది మరణించగా, వీరిలో విదేశీ పర్యాటకులు కూడా ఉన్నారు. ఈ ఘటనను 2019 పుల్వామా దాడి (40 CRPF జవాన్లు మరణించారు) తర్వాత జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో అత్యంత ఘోరమైన దాడిగా అధికారులు అభివర్ణించారు. భారత గృహ మంత్రి అమిత్ షా, రక్షణ మంత్రి రాజ్‌నాథ్ సింగ్ ఈ దాడిని “దౌర్జన్యం”గా ఖండించారు. ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ బీహార్‌లో జరిగిన ఒక ర్యాలీలో ఉగ్రవాదులు, వారి మద్దతుదారులను “ఊహించని శిక్ష”తో బుద్ధి చెప్పుతామని హెచ్చరించారు.భారత భద్రతా బలగాలు ఈ దాడిలో ముగ్గురు ఉగ్రవాదులను గుర్తించాయి, వీరిలో ఇద్దరు పాకిస్తాన్‌కు చెందినవారని ఆరోపించాయి. ఈ ఆరోపణలను పాకిస్తాన్ తీవ్రంగా ఖండించింది, ఆధారాలు చూపాలని డిమాండ్ చేసింది.సింధు జలాల ఒప్పందం సస్పెన్షన్పహల్గామ్ దాడికి ప్రతీకారంగా, భారత్ క్యాబినెట్ కమిటీ ఆన్ సెక్యూరిటీ ఏప్రిల్ 23న ఐదు కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంది.

*1. సింధు జలాల ఒప్పందం నిలిపివేత*

ఒప్పందాన్ని “పాకిస్తాన్ సరిహద్దు ఉగ్రవాదానికి మద్దతు ఇవ్వడం శాశ్వతంగా మానుకునే వరకు” నిలిపివేస్తున్నట్లు విదేశాంగ కార్యదర్శి విక్రమ్ మిస్రీ ప్రకటించారు.

*2. వాగా-అటారీ సరిహద్దు మూసివేత*

భారత్-పాక్ మధ్య ఏకైక భూ సరిహద్దు ఇంటిగ్రేటెడ్ చెక్‌పోస్ట్‌ను వెంటనే మూసివేశారు.

*3. పాక్ రాయబారుల బహిష్కరణ*

పాకిస్తాన్ హైకమిషన్ సైనిక అటాచీలను బహిష్కరించి, రాయబార కార్యాలయ సిబ్బందిని 55 నుంచి 30కి తగ్గించారు.

*4. పాక్ పౌరులపై ఆంక్షలు*

పాకిస్తాన్ పౌరులకు SAARC వీసా మినహాయింపులు రద్దు చేయబడ్డాయి, భారత్‌లో ఉన్న పాక్ పౌరులు 48 గంటల్లో దేశం విడిచి వెళ్లాలని ఆదేశించారు.

*5. వాణిజ్య, విమాన ఆంక్షలు*

పాకిస్తాన్ భారత విమానాలకు తన గగనతలాన్ని మూసివేసింది, దీనికి ప్రతిగా భారత్ కూడా సమాన చర్యలు తీసుకుంది.

సింధు జలాల ఒప్పందం ప్రకారం, సింధు, ఝెలం, చీనాబ్ నదుల జలాలను పాకిస్తాన్, రవి, బియాస్, సట్లెజ్ నదుల జలాలను భారత్ వినియోగించుకుంటుంది. ఈ ఒప్పందం రెండు దేశాల మధ్య రెండు యుద్ధాలు (1965, 1971) జరిగినప్పటికీ కొనసాగింది. అయితే, భారత్ ఈ ఒప్పందాన్ని నిలిపివేయడం అంతర్జాతీయంగా తీవ్ర వివాదాస్పదమైంది. పాకిస్తాన్ దీనిని “నీటి యుద్ధం”గా అభివర్ణించింది, సింధు జలాలను ఆపడం లేదా మళ్లించడం “యుద్ధ చర్య”గా పరిగణిస్తామని హెచ్చరించింది. పాక్ విద్యుత్ మంత్రి సర్దార్ అవైస్ లెగారీ, “మా హక్కు గల ప్రతి నీటి చుక్కను చట్టపరంగా, రాజకీయంగా, అంతర్జాతీయంగా కాపాడుకుంటాం” అని ప్రకటించారు.అంతర్జాతీయ పరిణామాలుసింధు జలాల ఒప్పందం నిలిపివేత అంతర్జాతీయ సమాజంలో ఆందోళనలను రేకెత్తించింది. ఈ ఒప్పందానికి మధ్యవర్తిగా ఉన్న వరల్డ్ బ్యాంక్ ఇప్పటివరకు అధికారిక ప్రకటన చేయలేదు, కానీ దీనిని ఒప్పంద ఉల్లంఘనగా భావించవచ్చని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు. అమెరికా, ఈ దాడిని “ఉగ్రవాద చర్య”గా ఖండించి, జమ్మూ కాశ్మీర్‌కు ప్రయాణ హెచ్చరికలు జారీ చేసింది. యూఎస్ రాయబార కార్యాలయం, “జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో ఉగ్రదాడులు, హింసాత్మక అల్లర్లు సాధ్యమే” అని పేర్కొంది.పాకిస్తాన్ ప్రధానమంత్రి షెహబాజ్ షరీఫ్ జాతీయ భద్రతా కమిటీ ఎమర్జెన్సీ సమావేశం నిర్వహించి, భారత్ చర్యలకు “సమగ్ర విధానం”తో స్పందిస్తామని ప్రకటించారు. పాకిస్తాన్ తన మూడు రక్షణ దళాలను అప్రమత్తం చేసినట్లు తమిళ వార్తా సంస్థ తంతి టీవీ నివేదించింది. అదనంగా, 1972 సిమ్లా ఒప్పందాన్ని కూడా పాకిస్తాన్ నిలిపివేసింది, ఇది రెండు దేశాల మధ్య శాంతి, సరిహద్దు వివాదాల పరిష్కారానికి కీలకమైనది.ఆర్థిక, సామాజిక ప్రభావంసింధు జలాల ఒప్పందం నిలిపివేత పాకిస్తాన్ ఆర్థిక వ్యవస్థపై తీవ్ర ప్రభావం చూపనుంది. సింధు, ఝెలం, చీనాబ్ నదుల నీరు పాకిస్తాన్ వ్యవసాయానికి, ముఖ్యంగా పంజాబ్, సింధ్ ప్రాంతాలకు ప్రాణాధారం. ఈ నిర్ణయం తర్వాత పాకిస్తాన్ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ (PSX) KSE-100 ఇండెక్స్ 2.12శాతం పతనమైంది, ఇన్వెస్టర్ ఆందోళనలను ప్రతిబింబిస్తుంది. భారత మార్కెట్లు మాత్రం ఈ ఉద్రిక్తతల మధ్య స్థిరంగా ఉన్నాయి.భారత్‌లో, ఈ దాడి జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో పర్యాటక రంగంపై గణనీయమైన ప్రభావం చూపింది. జమ్మూ-శ్రీనగర్ జాతీయ రహదారి వరదలు, కొండచరియల వల్ల మూసివేయబడటంతో వేలాది పర్యాటకులు ఇరుక్కుపోయారు. ఎయిర్ ఇండియా శ్రీనగర్ నుంచి అదనపు విమానాలను నడిపింది, కానీ ప్రయాణ హెచ్చరికలు పర్యాటక రంగానికి దీర్ఘకాలిక నష్టాన్ని సూచిస్తున్నాయి.

*యుద్ధ ప్రమాదం*

సింధు జలాల ఒప్పందం నిలిపివేత అంతర్జాతీయ ఒప్పంద ఉల్లంఘనగా భావించబడినప్పటికీ, ఇది నేరుగా యుద్ధానికి దారితీసే అవకాశం తక్కువని విశ్లేషకులు అంటున్నారు. భారత్, పాకిస్తాన్ రెండూ అణ్వాయుధ శక్తులు కావడంతో, ఏ చిన్న సైనిక చర్య అయినా వినాశకర పరిణామాలకు దారితీయవచ్చు. 2019లో పుల్వామా దాడి తర్వాత భారత్ సర్జికల్ స్ట్రైక్‌లు, బాలాకోట్ ఎయిర్ స్ట్రైక్‌లు చేపట్టినప్పటికీ, ఇరు దేశాలు పూర్తిస్థాయి యుద్ధాన్ని నివారించాయి.అయితే, పాకిస్తాన్ ఈ ఒప్పంద నిలిపివేతను “యుద్ధ చర్య”గా పరిగణిస్తామని హెచ్చరించడం, గగనతలం, సరిహద్దు మూసివేతలు దౌత్యపరమైన సంక్షోభాన్ని సూచిస్తున్నాయి. దక్షిణాసియా టెర్రరిజం పోర్టల్ అధిపతి అజయ్ సహని, “పాకిస్తాన్ ఈ వివాదాన్ని అంతర్జాతీయ వేదికలపై లేవనెత్తే అవకాశం ఉంది, ముఖ్యంగా ఐక్యరాష్ట్ర సమితి, వరల్డ్ బ్యాంక్ వద్ద” అని అభిప్రాయపడ్డారు. పహల్గామ్ ఉగ్రదాడి, సింధు జలాల ఒప్పందం నిలిపివేత భారత్-పాకిస్తాన్ సంబంధాలను ఒక కొత్త సంక్షోభంలోకి నెట్టాయి. ఈ నిర్ణయం పాకిస్తాన్‌పై ఆర్థిక, వ్యవసాయ ఒత్తిడిని పెంచినప్పటికీ, ఇది అంతర్జాతీయ చట్టాల ఉల్లంఘనగా భావించబడే అవకాశం ఉంది. ఇరు దేశాలు దౌత్యపరమైన చర్చల ద్వారా ఈ సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించకపోతే, ఈ ప్రాంతంలో శాంతి మరింత దూరమయ్యే ప్రమాదం ఉంది. అంతర్జాతీయ సమాజం, ముఖ్యంగా వరల్డ్ బ్యాంక్, ఈ వివాదంలో మధ్యవర్తిగా జోక్యం చేసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది, లేకపోతే ఈ ఉద్రిక్తతలు ఊహించని పరిణామాలకు దారితీయవచ్చు.